Sürdürülebilir (Ekolojik) Tarım Nedir?
Türkiye’de sürdürülebilir tarım ekolojik, biyolojik hatta organik tarım ile aynı anlama gelmektedir. Ancak Türkiye’de organik tarım olarak nitelendirdiğimiz tarım çeşidi, Avrupa kıtasında biyolojik tarım olarak geçmektedir. Organik Tarım Nedir? İsimli makalemizde bahsettiğimiz IFOAM (Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu) ise organik tarımı diğer dillerde tanımlarken Türkçe çevirisinde organik yerine “ekolojik tarım” olarak belirtmiştir. Bu bölümde açıklamaya çalıştığımız sürdürülebilir (ekolojik) tarım kavramı sertifika şartı aranmayan, yerel (atalık) tohumlarla geleneğine uygun olarak yapılan, yozlaşmamış bir tarım çeşididir.
Sürdürülebilir (ekolojik) tarımın faydalarını kısaca özetleyecek olursak (1);
- Ekolojik tarım toplumlara kendi kendilerini doyurma yeteneği kazandırır ve tüm insanlığa sağlıklı tarım ve sağlıklı beslenme şansına sahip bir gelecek sunar.
- Ekolojik tarım toprağın erozyona uğramasını ve aşınmasını engeller, toprağın verimliliğini artırır, suyu ve doğal yaşam alanlarını korur ve sera gazlarının salınımını azaltır.
- Ekolojik tarım hem iklim değişikliğinin zararlarını azaltma hem de adaptasyon stratejisidir. Büyük çapta karbon gömülümü sağlar ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için başka çözümler de sunar. Ek olarak tarımsal biyoçeşitlilik, tarımın geleceğin iklim koşullarına adapte edilmesi için en etkili stratejidir. Farklı ürünlerin ve türlerin aynı tarlada bir arada yetiştirilmesinin, değişken iklim koşullarına direnci artırmanın en güvenilir yöntemlerinden biri olduğu ispatlanmıştır.
- Ekolojik tarım biyoçeşitlilik, beslenme döngüsü, toprağın yenilenmesi ve zararlıların doğal düşmanları gibi doğal ürün ve hizmetlerden faydalanarak ve ayrıca bu ürün ve hizmetleri bugün ve yarın için bize besin sağlayan agro-ekolojik sistemlere entegre ederek hem doğaya sırtını yaslamış olur hem de doğayı korur.
Konvansiyonel tarımı insan sağlığına ve çevreye zararlı kimyasalların kullanıldığı ve kâr odaklı bir yöntem olarak, ekolojik tarımı ise zararlı kimyasalların yasak olduğu, doğal döngülerden destek alan yöntemler olarak tanımlayabiliriz. Çoğunlukla büyük ilaç ve tohum şirketlerinin sesini duyuran ve araştırmaları bu şirketler tarafından fonlanan konvansiyonel tarım taraftarlarının temel argümanı “başka türlü dünyayı besleyemeyiz, bu kimyasalları ve genetiği değiştirilmiş organizmaları kullanmak zorundayız” şeklindedir. Ekolojik tarımın veriminin düşük olduğu, dünyayı beslemek için çok fazla alana ihtiyaç duyulacağı ve ormanların kesileceği, dolayısıyla konvansiyonel tarımın daha çevreci olduğu ortaya atılan iddialar arasında. Genellikle insanların korkularına seslenerek tartışılan konuyu biraz daha seviyeli bir şekilde ele alanlar olmasına rağmen, açlık sorununun asıl sebebinin yetersiz üretim değil, gıdaya erişim ve adaletsiz gelir dağılımı olduğunu savunanlar da bulunmaktadır. Öte yandan bu sorunun kaynağı olarak gıda israfı ve hatalı beslenme alışkanlıkları da eklenmektedir (2).
İlkelerine ve felsefesine sadık kalarak uygulandığında ekolojik tarım bizi, günümüz konvansiyonel tarımının yol açtığı birçok sorundan koruyan bir tarım yöntemidir. Ekolojik tarımın faydalarını özetleyecek olursak, uygulanan topraklarda bolca gördüğümüz faydalı mikroorganizma faaliyeti, toprağın ve yetişen bitkilerin sağlık ve kalitesi, toprağın içerdiği karbon ve azotun korunması ve bunların sonucunda artmış olan su tutma kapasitesi, zararlı kimyasal kullanmamaktan ötürü korunan çiftçi ve halk sağlığı, ekolojik ürünlerin daha fazla antioksidan içermesi, emek-yoğun olması sebebiyle işsizliğe bir çözüm olma potansiyeli ve fosil yakıt başta olmak üzere çiftlik-dışı girdi maliyetlerinin düşük olmasını saymalıyız (2).
Kaynakça:
- http://www.bugday.org/portal/haber_detay.php?hid=5986
- Bulut Aslan – Yonca Demir, “Organik Tarım Türkiye’yi Besler!”, Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı 138/139 (2016), Syf: 163